سوال بیمار : سلام وقت بخیر دندان جلوی بنده چندین سال پیش به خاطره ضربه ای شکسته شد با مراجعه به دکتر دندانپزشک ریشه دندان را سالم تشخیص دادن عصب کشی کردند و دندان شکسته را پر کردن اما بعد از یک سال یه سایه سیاه رنگی بر روی دندان از قسمت اصلی ایجاد شد، دوباره به یک متخصص دیگر مراجعه کردم و بار دوم عصب کشی انجام دادن و دندان را تراشیدن و پر کردن اما باز هم بعد از یک سال همان سایه سیاه رنگ بر روی دندانم ایجاد شد، دندان بنده نه درد میکند نه لثه اش ملتهب میشود، میخواستم بپرسم علت تغییر رنگ دندان عصب کشی شده چیست و چه راه ترمیمی برای رفع این سایه سیاهی به بنده پیشنهاد میدهید. با تشکر
پاسخ دکتر سپهریان :
درود بر شما
دوست عزیز، معمولا اگر عصب کشی یک دندان خوب باشد، با بلیچینگ دندان داخل ریشه دندان را سفید میکنیم. اما هیچ تضمینی بر پایداری این سفیدی در طولانی مدت نیست. راه دیگر ونیر کردن دندان با کامپوزیتهای پوشاننده است و راه آخر روکش کردن دندان مورد نظر.
ارادتمند
…………………………………………………………………………………. توضیحات تکمیلی ………………………………………………………………………..
برای از بین بردن درد دندان در مورد دندان هایی که دچار پوسیدگی و خرابی شده اند، گاهی تنها یک راه باقی است و آن انجام عصب کشی دندان است. بعد از عصب کشی دندان در صورتی که دیواره های کافی از تاج دندان باقی مانده باشند، دندان توسط متخصص پر می شود. یکی از عوارضی که افراد در دراز مدت بعد از عصب کشی با آن روبرو می شوند، ایجاد تغییر رنگ در دندان عصب کشی شده است.
این تغییر رنگ گاهی آنقدر زیاد می شود که به صورت یک لکه و اثر بر روی دندان باقی می ماند و چهره فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. در این مطلب علاوه بر اینکه به علت تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی خواهیم پرداخت، مسائلی مانند راه های جلوگیری از تغییر رنگ دندان و روش های برطرف کردن تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی را نیز بررسی می کنیم.
دلایل تغییر رنگ دندان عصب کشی شده چیست؟
پارامترها و عوامل گسترده ای سبب می شوند که دندان بعد از انجام عصب کشی دچار تغییر رنگ شود و این عارضه متاسفانه بسیار شایع و گسترده می باشد. مهمترین دلایل این تغییر رنگ عبارتند از:
- باقی ماندن مقداری از مواد پر کننده که برای ریشه استفاده می شود بر روی تاج دندان.
- تاثیر داروهای مورد استفاده در عصب کشی
- عدم دانش و تجربه کافی دندانپزشک که با خطای او همراه می گردد.
در ادامه دلیل و شرایط تاثیر گذاری این عوامل را بر روی رنگ دندان عصب کشی شده بررسی می کنیم.
- تاثیر مواد پر کننده ریشه دندان
اولین دلیل تغییر رنگ باقی ماندن مقداری از مواد ریشه دندان بر روی تاج دندان است. زمانی که متخصص برای دسترسی به عصب های دندان، مقداری از ریشه آن را حفاری می کند، نیاز است که بعد از عصب کشی این حفره ایجادی با مواد ریشه دندان پر شود. معمولا مواد ریشه دندان دارای ویژگی های خاصی هستند که نباید در سطح دندان باقی بمانند چرا که آن را تحت تاثیر قرار می دهند و باعث تیرگی و تغییر رنگ آن می گردد.
- تاثیر داروهای تجویزی
متخصص دندانپزشکی برای انجام بهینه عصب کشی از یک سری دارو استفاده می کند که تاثیر گذاری های مشخصی دارند. این داروها دارای ساختار شیمایی خاص می باشند و در دراز مدت می توانند با بافت استخوانی سطحی دندان واکنش دهند و سبب ایجاد تغییر رنگ در آن محدوده بر روی دندان عصب کشی شده شوند.
- تاثیر دانش و تجربه پزشکی
برای انجام عصب کشی حتما به متخصص با تجربه مراجعه کنید که از سطح دانش بالا برخوردار باشد. عدم توانایی و تجربه کافی و جاگذاری قسمتی از پالپ روی دندان، سبب تغییر رنگ دندان در دراز مدت می شود. یکی دیگر از مشکلات دندانپزشک کم تجربه، عدم توانایی پر کردن ریشه دندان به صورت صحیح است. این موضوع سبب می شود که فضای خالی در آن باقی بماند و بافت مرده ایجاد شود. این بافت مرده سبب ایجاد عفونت، پوسیدگی مجدد و تغییر رنگ می شود.
رایج ترین دلیل تغییر رنگ دندان بعد از عصب کشی
عمده ترین و رایج ترین دلیل ایجاد تغییر رنگ بعد از انجام عصب کشی، تاثیر مواد پرکننده مصرفی می باشد. برای پرکردن دندان از موادی مانند سیلر و گوتا پرکا استفاده می شود. باقی ماندن مقداری از این مواد از جمله سیلر در داخل تاج دندان یک عامل رایج در ایجاد تغییر رنگ می باشد. متخصصین حرفه ای دندانپزشکی به این موارد دقت بالایی دارند و تا حد امکان از بروز آن جلوگیری می کنند.
پس باید توجه شود که به هیچ عنوان مواد گوتا پرکا در تاج باقی نمانند و مانند سیلر تمام آن در فضای ریشه دندان به صورت دقیق ایزوله و محدود گردند.
تغییر رنگ دندان به آبی و یا خاکستری ناشی از استفاده موادی مانند آمالگام است. این ماده پرکننده که از آن به اسم پرکردن با نقره نیز یاد می شود، عامل تغییر رنگ دندان عصب کشی شده می باشد که نتیجه رنگ های کدر و خاکستری است.
پوسیدگی و خرابی کامل دندان عاملی برای تغییر رنگ
گاهی ممکن است تغییر رنگ دندان عصب کشی شده ربطی به فرآیند درمانی نداشته باشد و به دلیل از بین رفتن دندان و ایجاد آسیب در اطراف آن، تغییر رنگ ایجاد شود. دندان عصب کشی شده ممکن است بعد از درمان در ناحیه دیگر دچار عفونت و خرابی شود. این عفونت بر روی سطح آن گسترش یابد و رنگ دندان متفاوت با حالت طبیعی شود که در این شرایط بیشتر به سمت قهوه ای و سیاهی تغییر رنگ ایجاد می شود. این مدل تغییر رنگ به صورت محدود اتفاق می افتد و اگر فرد بعد از انجام عصب کشی، بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کند دچار این مشکل نخواهد شد.
راه های سفید کردن دندان عصب کشی شده
مهمترین چالشی که بیماران با آن روبرو هستند، برطرف کردن تغییر رنگ ایجاد شده از روی دندان است. سوالی که اکثر بیماران مطرح می کنند این است که اگر به هر دلیلی دندان ما بعد از عصب کشی تغییر رنگ داشت، چطور آن را سفید کنیم؟
در این مورد نگرانی وجود ندارد و امکان سفید کردن دندان به کمک چند روش پر کاربرد وجود دارد. متخصص دندان با توجه به علت تغییر رنگ دندان و شرایط موجود یکی از روش های زیر را پیشنهاد می دهد:
۱. سفید کردن دندان عصب کشی شده با پر کردن مجدد
در مواردی که علت ایجاد تغییر رنگ ناشی از مواد پر کننده و کم تجربه بودن دندانپزشک باشد، نیاز است که ریشه دندان تخلیه شود و به صورت مجدد با دقت بالا و مواد مناسب پر شود. این روش بسیار کاربردی و موثر است. از طرفی ماندگاری بالایی دارد و در دراز مدت فرد احساس رضایت خواهد داشت. البته دقت شود که مشکلات مرحله قبلی ممکن است باز تکرار شود. پس در انتخاب متخصص دندان خود حتما دقت کنید.
۲. سفید کردن دندان عصب کشی شده با بلیچینگ
با انجام معاینات کامل و بررسی عکس رادیولوژی تهیه شده از ریشه دندان، متخصص می تواند برای سفید کردن دندان روش بلیچینگ داخلی را تجویز کند. طی این فرآیند یک لایه بلیچینگ بر روی دندان انجام می شود. ترمیم بلیچینگ روشی نوین می باشد که سطح سفیدی قابل قبولی را برای دندان ارائه می کند. البته ممکن است به صورت دوره ای نیاز باشد درمان بلیچینگ دندان خود را تمدید کنید.
۳. سفید کردن دندان عصب کشی شده با روش باندینگ
درمان باندینگ کامپوزیت نسبت به بلیچینگ تخصصی تر است و نیاز به تجهیزات بالاتری دارد. این نوع سفید کردن تحت تاثیر تابش لیزر بر روی مواد باندینگ اتفاق می افتد. متخصص دندانپزشکی ابتدا دندان مورد نظر را توسط یک ماده همرنگ دندان می پوشاند. سپس باید این ماده را به صورت کامل بر روی دندان فیکس نماید که توسط دستگاه لیزر انجام می شود. با این روش می توان سایر لکه های موجود در دندان را که ربطی به عصب کشی نیز ندارد، برطرف کرد.
۴. سفید کردن دندان عصب کشی شده به کمک روکش دندان
نهایی ترین روش که می تواند به صورت کامل عیوب دندان را چه از نظر فرم و شکل و چه از نظر رنگ بپوشاند، روکش دندان می باشد. درمان به کمک روکش طی چند جلسه انجام می شود و نیاز به انجام قالب گیری و نصب دارد. اینکه کدام دندان عصب کشی شده باشد و کجای دندان قرار داشته باشد نیز در انتخاب این روش تاثیر گذار است.
معمولا از روکش برای دندان های جلویی دهان استفاده می شود. استفاده مرسوم روکش ها برای مواردی است که تاج دندان به مقدار زیادی از بین رفته و امکان پر کردن دندان با مواد معمولی وجود ندارد. در این موارد متخصص برای ایجاد یک تاج دندانی مناسب از روکش استفاده می کند.
اگر تیره شدن دندان ها در قسمت جلویی و سطح روبرویی دندان اتفاق افتاده باشد می توان با کمک لمینت دندان و ونیرهای کامپوزیتی و سرامیکی روی آنها را پوشاند و تغییر رنگ مربوط به عصب کشی دندان را برطرف کرد.
ماندگاری دندان سفید شده
اینکه سفیدی دندان بعد از درمان چقدر ماندگار خواهد بود به موارد بسیار زیادی بستگی دارد. اول اینکه متخصص با کمک چه روشی دندان عصب کشی شده فرد را سفید کرده باشد. طول عمر هر کدام از روش ها متفاوت است. دوم اینکه شرایط نگهداری و مراقبت فرد از دندان ها به چه شکل باشد. بعد از اینها عوامل پیش بینی نشده نیز وجود دارد. مانند جدا شدن روکش دندان، شکستن لمینت و ونیر روی دندان، خراب شدن دندان عصب کشی شده و ..
بهتر است فرد بعد برطرف کردن تغییر رنگ دندان عصب کشی شده تا حد امکان از مصرف دخانیات و سیگار خودداری کند. نوشیدنی های اسیدی و گازدار مصرف نکند. بهداشت دهان و دندان خود را در بالاترین سطح ممکن رعایت نماید.
آیا تغییر رنگ دندان بعد از درمان ریشه (عصب کشی) طبیعی است؟
بله این تغییر رنگ یک فرآیند طبیعی است که به دلایل مختلف ممکن است بعد از انجام عصب کشی دندان و درمان ریشه دندان رخ دهد.
آیا تغییر رنگ بعد از عصب کشی همیشه اتفاق می افتد؟
خیر، این تغییر رنگ همیشگی نیست و در مواردی که از دلایل بروز آن جلوگیری شود، تغییر رنگ رخ نمی دهد، اما در اکثر دندان های عصب کشی شده این تغییر رنگ ایجاد می شود.
چطور می توان تغییر رنگ بعد از عصب کشی دندان را درمان کرد؟
برای درمان تغییر رنگ ایجاد شده می توان از روش های مختلفی استفاده کرد، از جمله پرکردن مجدد، بلیچینگ، باندینگ، روکش کردن دندان، لمینت و ….
