روکش دندان چیست

همانطور که از نام آن بر می آید تمام بخش پوشش دهنده دندان از فلز ساخته شده که بسته به نوع فلزات موجود در آلیاژ آن می تواند فلز سفید یا زرد باشد.

• مزایا

بهترین روکش دندان است، چرا که تراش دندان بسیار کمتر است، باعث سایش دندان های مقابل نمی شود، ماندگاری بسیار بالایی دارد چون کاملا فیت دندان می شود.

• معایب

تنها عیب آن ظاهر نازیبای آن است.

جنس روکش های تمام فلز

هیچ وقت یک فلز به صورت خالص نمیتواند جهت روکش استفاده شود، همیشه آلیاژهای فلزی هستند که برای روکشهای دندانی مورد استفاده قرار می گیرند. البته طلای خالص، از این قانون مستثناست. آنچه که در انواع روکش دندان به عنوان گلد استاندارد محسوب میشود روکش های طلا است. این همان چیزیست که در اصطلاح عموم جامعه «دندان طلا» نامیده میشود. هرچند حتی امروزه برای ساخت روکش های طلا از آلیاژ طلای دندانپزشکی استفاده میشود

• شامل آلیاژهای قیمتی (precious):

۶۰℅ این آلیاژها شامل فلزات قیمتی (طلا، پلاتینیوم و گاهی پالادیوم) است که بالغ بر ۴۰℅ آن طلاست. این آلیاژها بینظیرند. بخصوص برای استفاده در روکش های pfm. اما اشکال بزرگ روکشهای دندان با آلیاژ قیمتی این است که بسیار گران هستند. چرا که نه تنها آلیاژ مورد استفاده این انواع روکش حداقل ده برابر آلیاژهای معمولی قیمت دارد، بلکه ریختن آلیاژ آنها در لابراتوار هم بسیار حساس به تکنیک است، به همین علت لابراتوارهای دندانسازی هم دستمزد بالایی را برای این نوع روکش ها طلب میکنند.

• آلیاژهای نیمه قیمتی (semi precious):

که بیش از ۲۵℅ از فلزات قیمتی تشکیل شده است.

• آلیاژهای معمولی (non precious):

کمتر از ۲۵℅ فلزات قیمتی را شامل میشود. و بقیه آن شامل نیکل ،کروم و… است. بالغ بر نود درصد روکش های pfm امروز در ایران با این نوع آلیاژها ساخته میشوند.

چرا روکش سرامیکی دندان چنین محبوب است؟

سرامیک‌های دندانی به دلیل ثبات رنگ، زیست سازگاری (منظور عدم آسیب به بدن)، خواص مکانیکی و زیبایی عالی، موادی هستند که به صورت متداول در ترمیم‌های زیبایی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند.  اگر بخواهم واضح تر علت این همه محبوبیت را بیان کنم باید بگویم که در حال حاضر، ایده‌ی کاهش میزان تهاجمی بودن عمل‌های ترمیمی دندان (درمانهای محافظه کارانه) باعث شده استفاده از روکش‌های دندان تمام سرامیکی روز به روز در حال افزایش است.

مزایا

• این روکشها در مقایسه با روکشهای pfm که روتین مطبهای دندانپزشکی است بسیار طبیعی تر به نظر میرسد چرا که فلزی در زیر آن به کار نرفته است.
• لبه فلزی ناشی از روکشهای pfm معمول وجود ندارد.
• اگر کسی به آلیاژهای موجود در فلز آلرژی داشته باشد، میتواند این روکشها را مد نظر داشته باشد

معایب

• ساختار این انواع روکش کمی ضعیف تر هست و به همین علت نمیتوان در ساخت بریجهای بلند از آنها استفاده کرد.

انواع روکشهای سرامیکی (تمام سرامیک)

1.  پرسلن جاکت کراون : که بیش از صد سال پیش با عنوان روکش تمام سرامیک ابداع شد و بسیار ضعیف است و به همین دلیل امروزه زیاد مورد استفاده نیست.
2. پرسلنهای مدرن (ips و emax) و روکشهای فلدسپاتیک : که ادعا دارند با همان زیبایی جاکت کراون استحکام بالاتری دارند. البته ناگفته نماند که روکش های ips که با سیستم پرس ساخته میشود، استحکام بالایی دارند، ولی باز هم برای بریج های بلند مساعد نیستند. روکش های فلدسپاتیک هم بسیار زیبا هستند و هم پوشش رنگ خوبی دارند اما استحکام زیادی ندارند. بهرحال برای روکش دندانهای جلویی هنوز هم گزینه مناسبی هست.
3. روکش زیرکونیا : که به تفصیل درباره آن توضیح خواهم داد.

تفاوت انواع روکشهای سرامیکی دندان در چیست؟

 تمامی این سرامیک‌ها از نظر خواص بصری و زیبایی، مانند دندان طبیعی هستند، اما خواص مکانیکی آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. مقاومت مکانیکی مواد استفاده شده در این روکش‌ها، هم برای طی کردن مراحل ساخت و هم برای مقاوم بودن در دهان فرد و انجام وظایف یک دندان طبیعی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

آنچه که امروزه به عنوان روکش به صورت غالب در مطبهای دندانپزشکی استفاده میشود همین نوع روکش است. در واقع بخش فلزی دور تا دور دندان را پوشش میدهد و به عنوان بخش هسته ای استحکام روکش را سبب میشود و پرسلن یا چینی روی آن، زیبایی روکش را منجر میشود. در واقع ترکیبی از زیبایی و استحکام.

مزایا

• استحکام بالاتر در مقایسه با روکش سرامیکی دندان
• فیتنس خوب فلز با دندان (عمر این روکشها از روکش دندان تمام فلز، بجز روکش طلا، کمتر و از روکش دندان تمام سرامیک بیشتر است.)

معایب

• سایش دندان مقابل در مواردی که گلیز روکش (لعاب روی روکش)  از بین رفته است.
• احتمال ترک یا پریدگی چینی روکش. (اگر کم باشد ترمیم با کامپوزیت و اگر زیاد باشد تعویض روکش مدنظر قرار میگیرد. )
• بعضی موارد فلز لبه روکش دیده میشود به ویژه بعد از تحلیل لثه که این اتفاق مهمی است به ویژه در دندانهای قدامی.
• ضخامت بالاتری از دندان تراش میخورد.

و اما روکش دندان زیرکونیا‌ (روکش زیرکونیوم) یکی از انواع روکشهای تمام سرامیک است که به کمک فریمهای زیرکونیومی تقویت شده است. از لحاظ ساختاری مشابه pfm است با این تفاوت که به جای استفاده از فلز در مرکز روکش از زیرکونیوم استفاده میشود که رنگ آن سفید است ولی استحکام آن به اندازه و یا حتی بیشتر از آلیاژهای فلزی است.

مزایا

• فیتنس عالی،
• استحکام بالا در هر نقطه از دهان.
• زیبایی
• سیاهی لبه لثه که در روکشهای pfm بسیار شایع است در آن دیده نمیشود.
• در افرادی که آلرژی فلزی دارند قابل استفاده است.

معایب

• قیمت روکش دندان زیرکونیوم به نسبت گرانتر است.
• اگر گلیز نشده باشد منجر به سایش دندان مقابل میشود.
• بعنوان زیباترین روکش های دندانی نمیتوان از آنها یاد کرد، اما از روکش های pfm  زیباترند.
• احتمال chipphng به نسبت بالا.