در مقدمه باید گفت که معاینه دندان ها قبل از اقدام به بارداری بهترین راه حل پیشگیری از دندان درد در بارداری است. اما در مجموع باید بدانیم که محیط دهان (لثه ها) در دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی، ملتهب و بسیار مستعد عفونت است. از طرفی خانم ها به علت ویار و تهوع در دوران بارداری رسیدگی کمتری به دندان های خود می کنند و از طرف دیگر استفراغ خود عاملی است که محیط دهان را اسیدی و مستعد به پوسیدگی می کند. بنابراین یکی از بیماری های عفونی شایع در دوران بارداری پوسیدگی است. در این مقاله دقیق تر به علل دندان درد در بارداری، راه های درمان و موارد دیگر پرداخته شده است.
علت دندان درد در بارداری
در دوران بارداری، عوامل معمولی مانند فرسایش دندان های قدیمی، وجود ترک خوردگی ها یا دندان هایی که قبلا عصب کشی نشده اند، می توانند عاملی برای بروز درد دندان باشند. علاوه بر این، درد دندان در دوران بارداری می تواند دارای عوامل خاصی باشد که نیازمند شناسایی و درمان دقیق توسط پزشک متخصص می باشد. برخی از علل خاص درد دندان در دوران بارداری شامل موارد زیر است:
۱- تهوع صبحگاهی و اثر اسیدی مواد معده بر دندان ها: در سه ماهه اول بارداری، استفراغ برای اکثر خانم ها یک اتفاق رایج است. بنابراین، شستشوی مکرر دهان و دندان و مسواک زدن (از نیم ساعت بعد از تهوع یا استفراغ) برای خنثی کردن اثر اسید روی دندان ها و جلوگیری از ضعیف شدن مینای دندان ضروری و موثر است.
۲- تغییرات رژیم غذایی و افزایش مصرف مواد قندی: در دوران حاملگی علاقه به برخی غذاها بیشتر می شود و میزان استفاده از برخی دیگر از غذاها کم می شود. همین موضوع تعادل ویتامین دریافتی بدن را از بین می برد و مواد غذایی حاوی قند افزایش می یابد که در نهایت موجب مشکلات دندانی می شوند.
۳- کاهش کلسیم در بدن مادر و اثر آن بر دندان ها و استخوان ها: جنین روز به روز رشد می کند و تکامل پیدا می کند. رشد جنین همراه با جذب موادی مانند کلسیم و سایر ویتامین هاست. منبع کلسیم رشد جنین، بدن مادر است، پس نیاز است که بدن مادر به مقدار کافی کلسیم دریافت کند. کاهش کلسیم در بدن مادر باعث آسیب به دندان و استخوان می گردد و پوسیدگی دندان ها را به همراه دارد.
۴- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری: شرایط سخت بارداری در کنار ایجاد حساسیت ها در لثه ممکن است باعث شود مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان به موقع رعایت نشود و محیط دهان برای خراب شدن دندان ها مساعد گردد.
۵- تجمع پلاک و اثر آن بر لثه و دندان ها: تجمع پلاک می تواند علت اصلی التهاب و خونریزی لثه باشد که به آن ژنژیویت (التهاب لثه) حاملگی گفته می شود و تا ۷۵ درصد زنان باردار را تحت تاثیر قرار می دهد. التهاب شدید لثه ممکن است باعث عفونت لثه و آسیب استخوان های نگهدارنده دندان و در نهایت از دست رفتن دندان شود.
بارداری و پوسیدگی دندان
پوسیدگی عامل درد دندان است. حال با این دندان درد دوران بارداری چه کنیم؟ بهترین زمان برای درمان های دندانپزشکی سه ماهه دوم بارداری است. اما تحت شرایط خاص که اولا کمترین استرس حین درمان باید متوجه مادر باشد. ثانیا اگر نیاز به انجام گرافی در حین درمان باشد، باید حتما از روپوش های سربی استفاده شود.
اما به هر حال در هر زمانی از دوران بارداری که هستید و دندان درد در حاملگی به سراغتان آمد، مراجعه به دندانپزشک بهترین راه حل است. دندانپزشکان برای موقعیت های اورژانس آموزش دیده اند و می توانند آرامش را به شما برگردانند تا بعد از فارغ شدن جهت انجام درمان اساسی اقدام کنید. با این حساب از خود درمانی با مسکن های متنوع در دوران بارداری جدا بپرهیزید و در عین حال نیازی به تحمل دندان درد حاملگی ندارید و با یک ویزیت دندانپزشک اقدامات لازم جهت کنترل دندان درد شما انجام خواهد گرفت.
ضمنا از سوالات رایج مادران باردار این است که آیا بی حسی های دندانپزشکی برای جنین مضر است؟! در پاسخ باید گفت در دوران بارداری از بی حسی های بدون اپینفرین استفاده می شود که در دوز مورد استفاده در دندانپزشکی مجاز است. در ضمن داروهایی که توسط دندانپزشکتان تجویز می شود متناسب با شرایط موجود شماست، بنابراین استفاده از آنها بلامانع است.
درمان دندانپزشکی دندان درد در بارداری
درمان دندانپزشکی در طول دوره بارداری یکی از موضوعات حیاتی است که نیازمند توجه ویژه به سلامتی مادر و جنین است. اغلب مراقبت های دندانپزشکی در طول دوران بارداری بی خطر است، اما برخی موارد نیازمند توجه ویژه تری هستند. در ماه های ابتدایی بارداری، بهتر است درمان های دندانپزشکی غیرضروری به تعویق انداخته شوند تا جنین به طور کامل شکل گیرد.
در صورت بروز تومور حاملگی که به دلیل تغییرات هورمونی در لثه زنان باردار ایجاد می شود، ممکن است احساس درد و حساسیت در لثه و دندان افزایش یابد که در این صورت، درمان و کشیدن دندان از سه ماهه دوم بادرای توصیه می شود.
در مواردی که نیاز به ترمیم دندان یا جایگزینی دندان وجود دارد، گزینه های درمانی مانند ایمپلنت یا بریج ثابت ممکن است پس از سه ماهه دوم بارداری در نظر گرفته شوند. اما همواره تصمیمات درمانی باید با مشورت دندانپزشک و پزشک متخصص اتخاذ شود تا سلامتی مادر و جنین حفظ شود.
بیشتر مطالعه کنید: برای حفظ سلامت دندان و لثه چه غذاهایی بخوریم؟
روش های خانگی درمان دندان درد در بارداری
در دوران بارداری، برخی از زنان به دلیل محدودیت هایی همچون عدم امکان مراجعه به دندانپزشکی، محدودیت در استفاده از اشعه ایکس و مصرف برخی داروها، ممکن است با مشکلات درمانی مواجه شوند. اما وجود راه های خانگی برای کنترل و تسکین درد، می تواند به آنها کمک کند. بنابراین، در صورتی که در این دوران تجربه دندان درد دارید می توانید از روش های درمان خانگی که در زیر معرفی شده است استفاده کنید:
- استفاده از کمپرس آب سرد: استفاده از کمپرس آب سرد می تواند به تسکین درد دندان کمک کند. برای این منظور، یک قطعه پارچه را در آب سرد خیس کنید و روی ناحیه دردناک قرار دهید تا التهاب را کاهش و درد را تسکین دهد.
- جویدن سیر به صورت خام: سیر دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی است و می تواند به تسکین درد دندان کمک کند. سیر را به صورت خام بجوید یا بر روی دندانی که درد دارد قرار دهید.
- جویدن برگ اسفناج خام: برگ اسفناج دارای خواص ضدالتهابی است و می تواند در تسکین درد دندان موثر باشد.
- استفاده از میخک به عنوان ضدعفونی کننده طبیعی: میخک دارای خواص ضدعفونی کننده است و می تواند به درمان عفونت های دندانی کمک کند، بنابراین برای کاهش درد دندان می توانید مقدار کمی میخک بر روی دندان قرار دهید.
قبل از استفاده از هر گونه روش درمانی خانگی برای تسکین دندان درد در دوران بارداری، حتما با دندانپزشک یا پزشک متخصص مشورت کنید.
چطور از دندان درد در بارداری پیشگیری کنیم؟
رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری اهمیت بسیاری دارد و می تواند به جلوگیری از مشکلات و بروز دندان درد در بارداری کمک کند. در ادامه به نکات مهم و راه های توصیه شده برای حفظ بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری اشاره شده است:
- استفاده منظم از مسواک و خمیر دندان مناسب: استفاده منظم از مسواک و خمیر دندان مناسب برای پاکسازی تمام نقاط دهان و دندان ها از بقایای غذا و باکتری ها می تواند از بروز مشکلات دندانی پیشگیری می کند.
- استفاده از نخ دندان: استفاده روزانه از نخ دندان برای حذف موادی که بین دندان ها گیر کرده اند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
- اجتناب از مصرف خوراکی های شیرین و چسبنده: مصرف خوراکی های شیرین و چسبنده می تواند منجر به تجمع پلاک و افزایش خطر ابتلا به بیماری های دهان و دندان شود.
- مصرف میوه و سبزیجات، غذاهای دارای کلسیم و کاهش مصرف غذاهای اسیدی: مصرف میوه و سبزیجات به عنوان منابع غنی ویتامین و مواد مغذی و همچنین مصرف غذاهای دارای کلسیم برای تقویت دندان ها بسیار حائز اهمیت است. همچنین، کاهش مصرف غذاهای اسیدی می تواند به حفظ سلامت دندان ها و پیشگیری از دندان درد در بارداری کمک کند.
- شستشوی روزانه و تمیز کردن دهان و دندان ها با آب نمک: شستشوی روزانه و تمیز کردن دهان و دندان ها با آب نمک می تواند به جلوگیری از التهابات و دندان درد در بارداری کمک کند.
- بررسی و درمان تومورهای بارداری روی لثه: در صورت ابتلا به التهاب لثه در دوران بارداری، باید به دندانپزشک مراجعه کنند. این اقدام نه تنها می تواند جهت پیشگیری از التهاب لثه موثر باشد، بلکه می تواند برای کاهش ناراحتی ناشی از تومورهای بارداری (رشد غیر سرطانی روی لثه) نیز موثر باشد.
بیشتر مطالعه کنید: نحوه مسواک زدن صحیح و نخ دندان کشیدن
لزوم درمان دندان درد در حاملگی
دندان درد در بارداری ممکن است به مشکلات لثه و تاثیرات منفی بر جنین منجر شود. بنابراین، درمان دندان درد در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است و نباید صرف نظر شود. استفاده از روش های طبیعی و درمان خانگی می تواند به تسکین درد دندان کمک کند، اما در موارد جدی تر لازم است به دندانپزشک مراجعه و درمان مناسب را دریافت کنید.
قبل از بارداری، معاینه دندان توسط دندانپزشک ضروری است تا هر گونه مشکل دندانی قبل از شروع بارداری تشخیص داده شود. در صورت لزوم، درمان های لازم را می توانید قبل از بارداری انجام دهید تا از آسیب های جدی و پیشرفت عفونت های لثه و دندان در این دوران پیشگیری شود.
آیا امکان کشیدن دندان در بارداری وجود دارد؟
در صورت لزوم می توانید دندان را در دوران بارداری بکشید، اما برای این کار باید به نکات زیر توجه ویژه ای داشته باشید:
- زمان مراجعه: در صورت نیاز به کشیدن دندان در سه ماهه سوم بارداری، حتما به بیمارستان های زنان و زایمان مراجعه کنید.
- ضرورت کشیدن دندان: در برخی موارد مانند تورم و التهاب لثه، خونریزی لثه، پوسیدگی شدید و غیرقابل درمان یا عفونت دندان، کشیدن دندان در بارداری ضروری است و بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا درمان شود.
با توجه به این نکات و برای حفظ سلامت خود و جنین، اگر نیاز به کشیدن دندان در دوران بارداری وجود دارد، توصیه می شود به مراکز درمانی تخصصی مراجعه کنید و نظر دندانپزشک را در این زمینه جویا شوید.
آیا در بارداری می توان عصب کشی کرد؟
در دوران بارداری، بسیاری از زنان تردید دارند که آیا می توانند در این دوران عصب کشی دندان را انجام دهند یا خیر؟ بر اساس توصیه های پزشکی، عصب کشی در دوران بارداری به شرطی که لازم باشد و با اطمینان از عدم وقوع خطرات جانبی انجام شود، امکان پذیر است.
هرگونه نیاز به عصب کشی دندان باید با مشاوره و پیگیری دقیق از طرف دندانپزشک انجام شود. در صورت لزوم استفاده از اشعه ایکس، برای عدم تماس تشعشعات با مادر و جنین استفاده از لباس های محافظ بسیار حائز اهمیت است. همچنین، استفاده از بی حسی موضعی و مصرف مسکن ها در دوران بارداری باید با دقت و با راهنمایی پزشک متخصص انجام شود.
