سوال بیمار: سلام خانم دکتر حدودا ۲ سال پیش دندان آسیاب بالای خودم را عصب کشی کردم از ۶ ماه پیش تقریبا آبسه هایی در لثه خودم مشاهده کردم که درد به نسبت کمی داشت از آنتی بیوتیک چند مرتبه استفاده کردم به نسبه التهاب کم میشد اما بعد از چند مدت دوباره ملتهب می شود چند وقتی تاول سفیدی بالای لثه نزدیک ریشه دندان به وجود اومده که حتی با آنتی بیوتیک از بین نمی رود به طور کامل سوالم اینه که با عصب کشی مجدد می تونم دندانم را حفظ کنم چون در این سمت فکم فقط همین دندون از آسیاب ها رو دارم وحفظش برام مهمه ممنون از لطفتون
پاسخ دکتر سپهریان: درود بر شما
دوست گرامی، آنچه از شواهد امر بر می آیددندان شما عفونت کرده. اما شرایط دندان شما از لحاظ وضعیت پریودنتال و قابلیت بازسازی تاج باید از نزدیک بررسی شود. معاینه حضوری شما می تواند کمک شایان توجهی به تشخیص قابلیت نگهداری دندان شما با عصب کشی مجدد و …. دارد.
ارادتمند
دکتر سپهریان
…………………………………………………………… توضیحات بیشتر ……………………………………………………………
آبسه از جمله مشکلات و بیماری های رایج مربوط به دهان و دندان می باشد که معمولا در دندان های آسیب دیده، پوسیده و خراب رخ می دهد. در این شرایط باید سیر طبیعی درمان طی شود. اما گاهی بعد از انجام درمان عصب کشی دندان و درست زمانی که احساس می کنید به طور کامل همه مشکلات دندان شما برطرف شده است و قرار است از شرایط جدید لذت ببرید، آبسه دندان رخ می دهد. چنین شرایطی برای فرد بسیار نگران کننده است و گاهی بین تورم ناشی از عصب کشی و آبسه نمی توانند تشخیص درستی داشته باشد. پس نیاز است علاوه بر اینکه علت آبسه دندان بعد از عصب کشی را بررسی می کنیم، به نشانه های آبسه و همچنین فرآیند درمانی آن نیز اشاره کنیم.
آبسه یا عفونت دندان چیست؟
زمانی که در فضای بسته قسمتی از بافت بدن، چرک و عفونت جمع شود و متورم گردد، به اصطلاح گفته می شود که فرد دچار آبسه شده است. این مشکل در قسمت های مختلف بدن می تواند ایجاد شود و یکی از فضاهایی که احتمال ایجاد آبسه در آن زیاد می باشد کانال ریشه دندان است. تورمی که به دلیل عفونت در ریشه دندان شکل می گیرد و گاهی با ورم شدید و گاهی با درد همراه است را آبسه دندان می گویند. باید بدانیم که اگر دارای دندان خراب، شکسته یا پوسیده هستیم، هر لحظه احتمال ایجاد آبسه وجود دارد و قبل از وخیم شدن شرایط برای درمان آن اقدام کنیم. رایج ترین عوامل ایجاد آبسه پوسیدگی دندان و فراهم شدن بستر تشکیل میکروب ها می باشد.
بیشتر مطالعه کنید: عصب کشی دندان چگونه انجام می شود؟
آبسه دندان عصب کشی شده
درمان عصب کشی دندان در یک فضای بسیار خاص به صورت تجربی و تحت تاثیر دانش دندان پزشک انجام می شود. برطرف کردن تمام پالپ عفونی موجود در کانال ریشه اهمیت بالایی دارد. زمانی می توان با قطعیت گفت که درمان موفقیت آمیز بوده است که عصب کشی به طور کامل انجام شده باشد. پس احتمال وجود عفونت و سایر مشکلات در عصب کشی وجود دارد و اینکه دندان عصب کشی شده دیگر عفونت نمی کند، امر حتمی و همیشگی نیست. گاهی مقدار جزیی از بافت پالپ در کانال ریشه دندان باقی می ماند و با انتقال به ریشه دندان و یا اطراف بافت استخوانی دندان می تواند باعث عفونت و آبسه دندان شود. گاهی مقدار آن بسیار کم است و با دارو و مقاومت بدن برطرف می شود و از بین می رود. گاهی این عفونت زیاد می شود و تبدیل به یک آبسه وخیم می گردد.
نکته بعدی که برخی از مراجعین بیان می کنند این است که چرا قبل از عصب کشی دچار آبسه دندان نشده اند؟ قبل از عصب کشی دندان دچار تخریب بوده و فضایی از آن خالی بوده است. این فضای خالی کمک می کرده که عفونت به خارج از دندان راه پیدا کند. با انجام عصب کشی و پر کردن فضای درون کانال ریشه و دندان، عفونت در یک بافت بسته قرار گرفته و منجر به آبسه دندان عصب کشی شده می شود.
علائم و نشانه‌های آبسه دندان بعد از عصب کشی
با مشاهده برخی علامت ها و نشانه ها قبل از اینکه به متخصص مراجعه کنیم می توانیم نسبت به آبسه دندان عصب کشی شده آگاهی پیدا کنیم. همچنین این نشانه ها می تواند به متخصص کمک کند که قبل از عکس برداری، تشخیص مناسبی از بیماری داشته باشد. مهمترین نشانه ها عبارتند از:
- احساس درد
- تب و افزایش دمای بدن
- بد مزه شدن دهان
- بد خواب شدن
- تورم لثه در نزدیک همان دندان عفونی شده
- تورم صورت
- مشکل در بلعیدن غذا (دیسفاژی)
- مشکل در باز و بسته کردن دهان (تریسموس)
- تغییر رنگ دندان
- خارج شدن ترشحات عفونی از دندان
علت آبسه دندان عصب کشی شده
دندان عصب کشی شده در دوره نقاهت به سر می برد و طیف گسترده ای از عوامل می تواند سبب آبسه آن شود. برخی از این عوامل به قبل از عصب کشی بر می گردند، برخی مربوط به شرایط عصب کشی می شوند و برخی دیگر مانند عدم مراقبت های بهداشت دهان و دندان مربوط به بعد از عصب کشی دندان می شوند. برای اینکه بتوانیم تا حدودی از این آبسه پیشگیری کنیم و نسبت به آن اطلاع بیشتری داشته باشیم، به رایج ترین دلایل آبسه دندان عصب کشی شده می پردازیم:
- عفونت باقی مانده: از جمله مواردی که از قبل از عصب کشی وجود دارند و در حین عصب کشی باید کامل برطرف شوند اما به دلایل مختلف از جمله شرایط دهان و دندان، شرایط کانال ریشه، توانایی و تجربه دندانپزشک و … کامل تخلیه نمی شوند، عفونت باقیمانده از قبل از عصب کشی است. این بافت درون کانال ریشه دندان حبس می شود و باعث آبسه دندان می شود.
- ناقص پر کردن دندان: توجه دقیق به آب بندی ریشه دندان و سپس پر کردن کانال بسیار اهمیت دارد. در صورتی که کانال ریشه به خوبی آب بندی نشود و توسط مواد مشخص پر نگردد، این احتمال را ایجاد می کند که باکتری ها به کانال ریشه راه پیدا کنند و عامل آبسه دندان بعد از عصب کشی شوند.
- دیر گذاشتن تاج دندان: دندان پر شده نسبت به فشار، گرمی و سردی، شرایط محیطی دهان و … حساس است و باید یک تاج برای محافظت از آن استفاده شود. این تاج در فاصله مشخصی بعد از عصب کشی گذاشته می شود. اگر در گذاشتن آن تاخیر زیادی ایجاد شود، دندان آسیب می بیند و در برابر عفونت حساس می شود.
- آناتومی پیچیده کانال ریشه: کانال ریشه دندان های مختلف با هم متفاوت است و دارای ویژگی های خاصی می باشد. هرچه شرایط این کانال های ریشه پیچیده تر باشد تخلیه پالپ از درون آنها سخت تر انجام می شود و تمیز کردن درون آنها امری مشکل تر است و احتمال باقی ماندن عفونت وجود دارد. پس نیاز به توانایی و حوصله بالای متخصص دارد.
- ترک خوردن دندان ترمیم شده: هرگونه ترک، آسیب و خرابی در دندان عصب کشی شده و پر شده باعث می گردد که شرایط برای ورود باکتری ها و عوامل آسیب زا به درون دندان فراهم گردد و بستر برای عفونت و آبسه دندان ایجاد گردد.
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: در صورتی که بهداشت دهان و دندان به طور کامل رعایت نشود و در انجام آن سهل انگاری صورت بگیرید، محیط دهان برای رشد باکتری ها و میکروب ها مستعد می گردد و در این شرایط دندان هایی که ضعیف تر هستند و یا تحت درمان بوده اند، مانند دندان عصب کشی شده، برای عفونت مستعد تر می باشند.
در کنار این عوامل مواردی مانند ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن فرد، آلوده بودن بدن و بزاق دهان، ایجاد شکستگی و ترک در دندان، عفونت موجود در دندان های کناری و … نیز می تواند سبب آبسه دندان عصب کشی شده گردد.
درمان آبسه دندان عصب کشی شده
اولین قدم مراجعه به متخصص دندانپزشکی است تا معاینات دقیقی بر روی دندان آبسه کرده انجام شود. اگر سطح آبسه مربوط به مراقبت های بیرونی باشد و یا در اثر ضعف سیستم بدنی ایجاد شده باشد، با فرآیند های دارویی و مراقبتی اقدام به درمان آبسه می شود. در برخی موارد برای بیمار تصویر برداری از دندان تجویز می شود. اگر تشخیص متخصص بر این باشد که عامل آبسه دندان مربوط به کانال ریش است و عصب کشی به طور کامل انجام نشده و یا در زمان تاج گذاری تاخیر وجود داشته است، با توجه به وضعیت بیمار احتمال اینکه عصب کشی مجدد تجویز کند وجود دارد. در عصب کشی مجدد قسمت هایی از کانال ریشه که دارای پیچیدگی بیشتری بوده اند مورد پاکسازی بیشتر قرار می گیرند.
گاهی آنقدر کانال های ریشه ریز و پیچیده هستند که احتمال خطا در بهترین شرایط برای عصب کشی نیز وجود دارد. البته احتمال این موارد بسیار پایین است و درصد بسیار بالایی از درمان عصب کشی که در جامعه دندانپزشکی انجام می شود با موفقیت همراه است.
چرا باید آبسه دندان بعد از عصب کشی را سریع درمان کنیم؟
عدم درمان آبسه و بی توجهی به آن احتمال عفونی شدن سایر بافت های کناری را ایجاد می کند و ممکن است دندان های دیگر نیز دچار خرابی شوند. از طرفی وجود عفونت در بدن خطرناک است و انتقال آن به خون می تواند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد.
برای درمان عفونت دندان عصب کشی شده چه کاری باید انجام داد؟
می توانید با اقدامات اولیه مانند استفاده از کمپرس آب یخ و همچنین آنتی بیوتیک ها مقداری شرایط را کنترل کنید، اما توصیه می شود حتما برای برسی نهایی و انجام معاینات به متخصص دندان پزشکی مراجعه کنید.
دندان عفونی شده بعد از عصب کشی را بکشیم یا مجدد عصب کشی کنیم؟
ممکن است در موارد بسیار محدود، انجام عصب کشی مجدد نیز با موفقیت همراه نباشد و عفونت به صورت مداوم تکرار شود، که در این وضعیت کشیدن دندان تجویز می شود تا عفونت به سایر بافت های دهان و دندان های دیگر منتقل نشود.
