نویسنده : دکتر بهاره سپهریان
فلورایدتراپی چیست و چگونه انجام می پذیرد؟
سه مکانیسم اولیه ی عمل فلوراید روى دندان ها
- وقتى فلوراید با مینا و عاج دندان تماس مى یابد، با کلسیم و فسفر موجود در آنها فلورو آپاتیت را تشکیل مى دهد و این ترکیبى است که نسبت به هیدروکسى آپاتیت که ماده اصلی تشکیل دهنده دندان است به اسید مقاوم تر است.
- فلوراید باعث رمینرالیزاسیون ( معدنى شدن مجدد) سطح دندان هاى پوسیده و به این ترتیب موجب افزایش مقاومت سطح دندان در برابر پوسیدگى می شود.
- در نهایت، اثرات ضد میکروبی: فلوراید در غلظت بالا خاصیت ضد میکروبی داشته و میکروارگانیسم های دهان را از بین می برد.
وقتى فلوراید در غذا و نوشیدنى مصرف مى شود، وارد جریان خون مى شود و در استخوان ها و دندان ها تجمع مى کند. گردش خون با فراهم کردن فلوراید در بزاق اثر موضعى هم دارد.
تاثیرفلوراید در کاهش پوسیدگی‌ها در دندانهای شیری 40-50% ودر دندانهای دایمی 50-60% است.
فلوریداسیون آب جامعه موثرترین روش پیشگیری از پوسیدگی است. منابع فلوراید موضعى شامل خمیر دندان، ژل ها و دهان شویه هاست که روزانه توسط افراد مصرف مى شوند و نیز فلوراید غلیظ شده است که توسط دندانپزشک ها بیشتر به صورت ژل و خمیر به کار مى رود. کاربرد موضعی فلوراید برای کودکان و نوجوانان در مطب‌های دندان پزشکی اکیداً توصیه میشود. دندان پزشک بعد از تعیین میزان استعداد ابتلای بیمار به پوسیدگی و احیاناً انجام درمان‌های لازم اولیه مثل حذف پوسیدگی‌ها، درمان با فلوراید را انجام می‌دهد.
محصولات دندانی فلوراید دار
وارنیش‌های فلوراید
- جهت فلوراید تراپی در کودکان پیش دبستانی پیشنهاد میشود زیرا کاربرد راحتی داشته و تاثیر برابر با فلوراید موضعی (APF) دارد. - 3 بار کاربرد به فاصله 10 روز، با کاربرد 4 ماه یکبار تاثیر مساوی دارد. - کاربرد سالی یکبار سودی نمی‌رساند. - رنگ آن قهوه‌ای است و پس از 24 -48 ساعت از روی دندان حذف میشود.
دهانشویه‌ها و خمیر دندان فلوراید دار - در کودکان زیر 6 سال (مگر با هدف کاربرد سیستمیک) نبایدمصرف شود - در مناطق با آب فلورید و غیر فلوریده مفید است-
فلورایدهای موضعی در مطب دندانپزشکی سبب کاهش پوسیدگی هم در کودکان و هم بالغین و نیز توقف ضایعات اولیه میشود..
- در استفاده موضعی در مطب، ترکیبات حاوی استانوس فلوراید کاهش بیشتری در پوسیدگی‌ها نشان داده‌اند.
روشهای جلوگیری از بلع فلوراید: وضعیت عمومی بیمار، ساکشن قوی، کاربرد مقدار به اندازه فلوراید، تعلیم بیمار در خارج کردن آب دهان تا 1 دقیقه بعد از کاربرد.
فلوراید موضعی برای استفاده در منزل
- خمیر دندانهای فلوراید:استفاده از خمیر دندانهای با تایید ADA توصیه میشود. می‌توان انتظار 25 تا 35% کاهش پوسیدگی داشت. 2 یا 3 بار مسواک زدن بهتر از یکبار در روز است.
- دهانشویه‌های فلوراید:در برنامه‌های روزانه یا هفتگی نظارات شده 35% کاهش پوسیدگی می‌دهد. استفاده روزانه، و استفاده از دهانشویه پس از مسواک با خمیر دندان فلوراید، به ویژه قبل از خواب شب توصیه شده است. دهانشویه جایگزینی برای استفاده مطبی فلوراید نمی‌باشد.
- ژلهای فلوراید:استفاده از ژل خانگی در کنترل پوسیدگیهای حاد کاربرد دارد. ژل به کمک مسواک قبل از خواب و پس از مسواک زدن با "خمیر دندان" کاربرد دارد. موارد تجویز ژل و دهانشویه شبیه است ولی مزیت آشکاری نسبت به هم وجود ندارد.
